Kişinin yaşadığı sosyete süresince değeri olan , kabiliyet, şekil ve vesair davranış biçimlerini vüruttirdiği proseslerin tüyöneten.
Yetişek, önceden saptanmış esaslara nazaran insanoğluın davranışlarında belli vürutmeler katkısızlamaya yarayan planlı etkisinde bırakır sürecidir.
Yetişek; kişinin davranışlarındaki yaşantısı yoluyla kasıtlı olarak ve isteyerek değkârme meydana getirme sürecidir.
Görüldüğü gibi eğitimin bir çok tanılamamı gestaltlabilmektedir. Fakat, günümüzde çoğunlukla tercih edilen tanılamam:
“Bireyin davranışında, kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak mergup yönde( eğitimin yalnızçlarına mütenasip ) değkârme meydana getirme sürecidir.” Şeklindedir.
Bu teşhis nazaran;
· Yetişek bir prosestir.
· Yetişek sürecinde, kişinin davranışlarının mergup yönde değkârtirilmesi yalnızçlanmaktadır.
· Davranışlarındaki değkârme kasıtlı olarak gerçekleştirilmektedir.
· Yetişek sürecinde kişinin kendi yaşantıları esastır.
EĞİTİMİN SÜRECİ
Eğitimin üç kök öğesi vardır.
1. Yalnızç
2. Öğretme ve öğrenme etkinlikleri
3. Bileğerlendirmeler
Yetişek yalnızçla başlar, öğretme-öğrenme etkinlikleriyle devam paha ve değerlendirme ile son bulur. Sürecin bu mantığı bütün kültürler bâtınin tıpkısıdır. Yalnızçların içinde ne olduğu ve öğrenme bâtınin kullanılan öğretme yöntemleri kültürden kültüre nazaran değkârebilir, ama sürecin doğkakımı değkârmez.
Yetişek kapsamı ve tanılamamlanması açısından çok geniş bir kavramdır. Tarih boyunca birgani filozof ve pedagog, eğitimin ne başüstüneğuna dair farklı farklı tanılamamlamalarda bulunmuştur. Hasetmüzde ise eğitimin akseptans edilen ölçünlü tanılamamı şudur: Yetişek, kişinin davranışlarında kendi yaşantıları yoluyla kasıtlı olarak istendik davranış değkârikliği meydana getirme sürecidir. Bu tanılamamlama ekseninde eğitimin genel hatları çizilebilir. Bu tanılamamlamanın süresince eğitime dair temelı önemli kavramlar vardır. Özellikle “kendi yaşantıları yoluyla”, “kasıtlı olarak”, “istendik davranış değkârikliği” ve “müddetç” gibi kelimeler eğitimin temel taşlarıdır.
Yetişek, in bâtınin ömür boyu devam eden bir prosestir ve davranışlarda başkalık meydana getirir. Bu davranış değişiklikleri ise kişinin kendi tecrübelerine dayanır. Davranış değişiklikleri istendik kısaca beklentilere ve hedeflere mütenasip olabileceği gibi istenmedik yönde de vürutebilir. Yetişek sürecinin kârletilmesi ise kasıtlı kısaca programlı ve programlı olabileceği gibi vürutigüzel de kabil. Kasıtlı olarak meydana getirilen eğitime formal eğitim bilimi, vürutigüzel meydana getirilen eğitime ise informal eğitim bilimi denir. Daha açıklayıcı bir örnek verirsek okul, dershane, eğitim bilimi merkezleri gibi mekânlarda maruz eğitim bilimi formal; kişinin kendi çevresinden edinmiş olduğu ve planlı programlı sıfır eğitim bilimi ise informal eğitidir. Kısaca eğitim bilimi sadece okullardaki öğrenmelerle sınırlı değildir.
Yetişek Türleri
Yetişek türlerine nazaran sınıflandırıldığında formal ve informal eğitim bilimi bulunmak üzere dü tür ortaya çıkar. Formal eğitim bilimi okullarda ya da kurumlarda belli bir tasavvur ve izlence çerçevesinde gerçekleştirilir ve bu eğitim bilimi tipinin belli bir amacı vardır. Bu düzende eğitim bilimi süreci idari bir kadro ve eğitmenler aracılığıyla planlanır. İnformal eğitim bilimi ise otomatik vüruten plansız ve programsız meydana getirilen eğitimdir ki duygusal bu eğitimi toplumsal çevresinden gizil olarak edilir.
Yetişek Sistemi
Yetişek, bir yöntem olarak ele kızılındığında ise eğitim bilimi sisteminin üç kök ögesi bulunmaktadır: Bunlar kaynaklar, prosesler ve çıktılardır. Eşme; eğitimin beslendiği öğretmen, öğrenci, yapı, donanım, maliyet, personel gibi fiziksel unsurlardır. Süreç; okul süresince meydana gelen dersler, öğrenme yaşantıları ve ibret aktiviteleridir. Çıktılar ise bireyde marifet, yeterlilik, bitirme, sınav sonuçları gibi mergup davranış değkâriklikleridir.